Met gemengde gevoelens keek Jackie Blanchflower (1933-1998) naar Bobby Charlton. De aanvoerder van Manchester United toonde op deze warme lenteavond in 1968 de Europa Cup I aan Wembley. Blanchflower keek opzij en zag zijn voormalig teamgenoot Johnny Berry. Zou hij ook zo kijken naar hun ploegmaat van toen? Jackie was blij voor Charlton en natuurlijk ook voor Bill Foulkes, met wie ze immers nog hadden samengespeeld vóór de fatale crash. Maar aan hem knaagde ook een wrang gevoel over wat de club hem had aangedaan, na die noodlottige zesde februari van 1958, toen veel van zijn teamgenoten omkwamen bij de vliegramp in München.

In 1960 werd er een klok onthuld op de hoek van een van de tribunes, aan de buitenkant van Old Trafford. Op de klok de datum waarop het vliegtuig een boom, een woonhuis en een schuurtje ramde. Blanchflower dacht nog vaak terug aan dat moment en de maanden daarna. Althans, wat hij zich kon herinneren. Door de commotie na de klap stond niet alles hem helder voor de geest. Wat hij nog wel wist, was dat hij twee maanden in een ziekenhuis lag. De priester die de laatste sacramenten afnam – onnodig achteraf. Maar ook gebroken benen, armen en gekneusde ribben. Het ergste was de klap die zijn nieren hadden gehad. Dokters raadden hem meteen af ooit nog te voetballen op professioneel niveau. Hoe graag hij ook wilde. Zijn nieren waren op het voetbalveld een tikkende tijdbom.

Vele dromen vielen vervolgens in duigen in die jaren daarna. De eerste toen hij bijkwam op het ziekenhuisbed in München.

WK van 1958

Blanchflower was een geboren Noord-Ier en op zestienjarige leeftijd de Ierse zee overgestoken om in Manchester te voetballen. Samen met zijn broer Danny Blanchflower, die voor Tottenham Hotspur speelde, zette hij de lijnen uit bij het nationale elftal. Een kleine maand voor de ramp hadden ze zelfs een echte stunt bewerkstelligd. Ze hadden de laatste kwalificatiewedstrijd van de Italianen gewonnen, waardoor Noord-Ierland naar het WK van 1958 ging en niet Italië. Maar samen met zijn broer strijden voor volk en vaderland tijdens het kampioenschap, die zomer in Zweden, zat er niet meer in. Het was het eerste signaal dat de vliegramp in Duitsland een enorme weerslag zou hebben op zijn leven.

Binnen een jaar kreeg Blanchflower meerdere klappen te verwerken. Klappen die werden uitgedeeld door dat wat hij na zijn vrouw het meeste lief had: Manchester United. Het gezin Blanchflower kreeg wel geld uit noodfondsen en van verzekeringen, maar dit vormde bij elkaar een minimaal inkomen. Daarnaast wilde United na de vreselijke klap de weg naar boven weer inzetten. De club creëerde, met in de hoofdrol bestuurslid Louis Edwards, een verstikkend commercieel klimaat.

Meermaals ontslagen

Voor Blanchflower betekende dit dat hij tien maanden na het ongeluk een leven als een nomade tegemoet ging. Hij en zijn zwangere vrouw moesten van The Reds hun huis verlaten. De club had nieuwe spelers aangetrokken en die moesten onderdak hebben. Zijn echtgenote Jean was laaiend over de gang van zaken. ‘Het was duidelijk dat United wilde dat we vertrokken. De club stelde zich kil en hard op zo vlak na de crash’, zei ze later. Blanchflower voelde zich in de steek gelaten door de club. United kreeg sympathie en medelijden uit de hele voetbalwereld, maar de overlevenden en nabestaanden werden aan hun lot overgelaten. Edwards, het bestuurslid, bood nog wel een baan aan in zijn bedrijf. Blanchflower weigerde echter om vrachtwagens in te laden. Vervolgens had de voormalig international een scala aan baantjes. Hij opende een krantenwinkel, maar een maand later werd er een super-markt op de hoek geopend. Hij kreeg een administratieve functie bij een wedkantoor, alleen werden er enorm veel paardenraces afgelast door een strenge winter en verloor hij daardoor zijn baan. Hij studeerde vervolgens voor accountant, maar werkte weinig succesvol voor verschillende bedrijven. Ontslag viel hem meermaals ten deel.

Jackie Blanchflower van Manchester United en Danny Blanchflower van Tottenham Hotspur als spelers van Noord-Ierland

Toen ontdekte hij rond zijn vijftigste een gave waarmee hij alsnog een goede boterham kon verdienen. Zijn vrouw was in de periode dat ze elkaar ontmoetten, midden jaren vijftig, een zangeres in clubs. Een carrière die ze dertig jaar later weer oppakte. Blanchflower kondigde haar aan met een mengeling van zelfspot, charme en humor, iets dat aansloeg bij het publiek. Het werd een succes. Samen konden ze worden ingehuurd. Jean als zangeres, Jackie als after dinner speaker.

De tand des tijds heelt de ziel. Blanchflower zou niet zijn hele verdere leven negatief staan tegenover United. Eind jaren negentig, met zijn lichaam al verzwakt door kanker, ging hij vrolijk door met spreken. Bij een van zijn speeches na weer een diner nam hij het woord: ‘Het leven is vol ups en downs, maar zonder lijden kan er geen humor zijn. Uiteindelijk is de bitterheid verdwenen en zijn de positieve herinneringen overgebleven. Ik vond het geweldig bij Manchester United. Ik kan na al die jaren zelfs zeggen dat het ongeluk en de nasleep ervan de moeite waard waren voor al die mooie jaren op Old Trafford.’